ABD ÇİN TİCARET SAVAŞLARINDA TRUMP ETKİSİ

Bu, ABD ile Çin arasında 2018’de başlayan ticaret savaşının daha önce hiç görmediği türden bir tırmanış. İkili ticaret fiilen durma noktasına gelecek ve bunun küresel ekonomi açısından muazzam sonuçları olacak. Trump, aynı zamanda Asya’da Batı’nın Çin ile rekabette yeni ortaklar olarak kazanmak istediği ülkeleri de hedef alıyor: Vietnam’a %46, Tayland’a %36, Endonezya’ya %32, Hindistan’a %26, Japonya’ya %24 ve Güney Kore’ye %25 oranında cezai gümrük vergisi uyguladı.

 

Batılı demokrasilerin son yıllarda kendilerini Çin’e daha az bağımlı hale getirmek için milyarlarca dolar yatırım yaptığı ülkeler şimdi gümrük boyunduruğunda.

 

 

Diğer yandan, Trump serbest ticareti torpillerken, Çin Tayvan gerilimi de tırmanıyordu. G7,  daha yeni, Çin’in Tayvan adası yakınlarındaki askeri manevralarından duyduğu endişeyi dile getirdi. Japonya, G.Kore, Filipinler ve Avustralya’da gerilimin tırmanacağına dair korkular artıyor. ABD aslında Çin’in bölgedeki hakimiyetine karşı bir denge unsuru olarak Hint-Pasifik bölgesini istikrara kavuşturmak istiyordu. Ancak Trump’ın gümrük vergisi politikası bu hedefle taban tabana zıt sonuçlar üretmeye aday gibi görünüyor.

 

Trump, son yıllarda “Made in China”ya alternatif üretim yerleri olarak özellikle geliştirilen bir kısım ülkeleri de vuruyor. Apple’ın AirPods ve iPad’leri artık Vietnam’da üretiliyor. Hindistan bir yarı iletken merkezi olarak büyümeye hazırlanıyor. Tayland çip sektöründe kendini kanıtlamak istiyor. Japonya ve Güney Kore de ABD’nin bölgedeki en yakın müttefikleri olmalarına rağmen baskı altında. Her iki ülke de ABD’ye büyük miktarda elektronik, makine ve otomobil ihraç ediyor. Tüm bunlar için cezalandırıcı tarifeler değil, güvenilir ticari ilişkiler gerekiyor. Trump’ın yeni vergilerinden en ağır darbe alan ülkelerden birisi de Vietnam. Ülke son yıllarda Batı’nın riskten arındırma stratejisinden büyük ölçüde yararlandı. İhracatta çift haneli büyüme oranları ve Batılı şirketlerin yüksek doğrudan yatırımlarını aldı. Vietnam aynı zamanda bir transit ülke: ABD verilerine göre Vietnam’ın ABD’ye yaptığı ihracatın yaklaşık %15’i Çin’in birincil ürünlerinden oluşuyor ya da Çin mallarının yeniden ihracatı niteliğinde. Dolayısıyla Trump bu gümrük vergisiyle sadece Vietnam’ı değil, dolaylı olarak Çin’i de vurmak istiyor. Washington’da Pekin’in cezai önlemleri aşmak için mallarını Vietnam gibi üçüncü ülkeler üzerinden ABD’ye soktuğu yönünde bilgiler var. 

 

Özetle, Asya’nın yeni üretim merkezlerine uygulanan bu aşırı cezalandırıcı gümrük vergileri Çin’in konumunu zayıflatmak yerine güçlendirebilir. Çünkü, bu durum Vietnam ve Endonezya gibi ülkeleri Çin ile ekonomik anlamda daha yakın işbirliği yapmaya ve ABD’nin bu zarar verici politikasına karşı birlikte direnmeye zorluyor.

S&P 500 endeksi, 2 Nisan’daki ilk tarife duyurusunun ardından, artan ticaret gerilimine ilişkin piyasa huzursuzluğunu yansıtacak şekilde 8 Nisan’a kadar 6,1 trilyon dolar (%12,1) düştü. 9 Nisan 2025’te ise Trump’ın ticaret ortaklarına yönelik karşılıklı tarifeleri 90 gün boyunca erteleme kararının ardından bir önceki güne göre 4,2 trilyon dolar (%9,5) artışla 48,5 trilyon dolarlık bir piyasa değeri ile kapandı.  Trump döneminde yeni şoklara hazır olunmalı…

 

Çünkü, Trump Çin’i yavaşlatmayı birincil amaç olarak benimsemiş durumda. Bu ise dünya ekonomisini yavaşlatmadan gerçekleşemez gibi görünüyor. Her an için yeni karşılıklı kararların ve yeni ekonomik misillemelerin gündeme gelebileceği bir dönem bizleri bekliyor.

 

 

Soru şu:

 

“ABD tüketicisi buna razı olacak mı?”