NUTUK-SÖYLEV

Last Updated on 16/06/2024 by ahmet can ayışık

 

Türk çocukları için “Nutuk” denildiğinde akla gelen Mustafa Kemal Atatürk’ün, 15-20 Ekim 1927 tarihinde, Cumhuriyet Halk Fırkası’nın İkinci Büyük Kurultayı’nda, altı gün boyunca, toplam 36 saat 33 dakikada yapmış olduğu önemli konuşmadır.

“Cumhuriyet Halk Partisi’nin büyük kongresini açıyorum” diyerek konuşmasına başlayan Mustafa Kemal, partinin dokuz yıl önce doğduğunu belirterek, tüm Anadolu’yu ve Rumeli’yi kapsamak üzere ilk genel kongresini Sivas’ta gerçekleştirdiğini vurgulamıştır. Dolayısıyla, açılışını yaptığı büyük kongrenin Sivas Kongresi’nden sonra ikinci kongre olduğunu vurgulamış ve açılış konuşmalarının ardından yeniden kürsüye gelerek Nutuk’u okumaya başlamıştır.

Mustafa Kemal Paşa, birinci gün (15 Ekim 1927-Cumartesi), 19 Mayıs 1919’da Samsun’a ayak basmasından Sivas Kongresine kadar olan bölümü; ikinci gün (16 Ekim 1927-Pazar), Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin seçimlerine kadar geçen olayları; üçüncü gün (17 Ekim 1927-Pazartesi), Büyük Millet Meclisi’nin açılışına kadar yaşanan gelişmeleri; dördüncü gün (18 Ekim 1927-Salı), İkinci İnönü Zaferi’ne kadar gerçekleşen askerî ve siyasi gelişmeleri; beşinci gün (19 Ekim1927-Çarşamba) Lozan Barış Antlaşması’na uzanan süreci; altıncı ve son gün ise (20 Ekim-1927 Perşembe) Lozan’dan sonraki gelişmeleri okumuş ve Gençliğe Hitabe ile konuşmasını bitirmiştir.

Dolayısıyla, Nutuk, Mustafa kemal Atatürk’ün gözünden 19 Mayıs 1919 – 20 Ekim 1927 döneminde Kurtuluş Savaşı ve Türk Ulus Devleti’nin kuruluş öyküsünü anlatan en önemli yapıttır. Türkiye Cumhuriyeti kuruluş ideolojisinin, modern Türkiye’ye giden yolun kurucu liderinin bakış açısından anlatımıdır.

Bu nedenle, bütün Türk çocuklarının, çağdaş Türkiye Cumhuriyeti’nin; kuruluş öncesinden başlayarak, hangi olumsuz koşullar altında, hangi engel ve aşamalardan geçilerek nasıl kurulduğunu, belgelerle ve tamamen kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ağzından anlatan bu tarihsel kaynağı mutlaka okumasının gerekli olduğunu düşünüyoruz.

Büyük önder, NUTUK’ta olayları genellikle kronolojik bir akış içerisinde özetlerken, yer ve zamana göre önemli gördüğü konulara kronolojik akış dışında da yer vermiştir.

Nutuk’u yazmaktaki amacını, “Devrimimizin  incelenmesinde tarihe kolaylık sağlamak” olarak açıklayan Atatürk, gelecekte devrimlerin (inkılapların) neden yapıldığına dair türlü yorumlar yapılabileceğini, ancak bu devrimleri düşünen ve yapanın bizatihi kendisi olmasından hareketle en etkili yorumun kendi yorumu olduğunu belirtmiştir.

Nutuk’un okuduğu günlerde, Türkiye’de Üçüncü Dönem TBMM için seçimler yapılmış, ancak parlamento henüz toplanmamıştı. Üçüncü Dönem TBMM tümüyle Cumhuriyet Halk Fırkası’na mensup milletvekillerinden oluşmuş ve muhalefet Meclis dışında kalmıştı. Takrir-i Sükûn Kanunu yürürlükteydi. Takrir-i Sükûn Kanunu, Şeyh Sait Ayaklanmasını bastırmak için 4 Mart 1925 tarihinde çıkarılmasına karşın, ayaklanmanın bastırılmasından sonra, 4 Mart 1929 tarihine kadar yürürlükte kalmıştır. Yaşanan olağanüstü koşullar nedeniyle Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kapatıldığı o dönem, Türkiye’de çok önemli sosyo-kültürel değişimlerin yaşandığı, yeni ve milli bilinci yüksek bir toplum inşasına gayret edildiği bir dönemdi.

Yine o dönemde Nutuk’un içeriğini önemli ölçüde etkileyen bir başka konu da Mustafa Kemal Atatürk’e karşı İzmir’de ortaya çıkarılan suikast girişimidir. Sözkonusu suikast girişiminden dolayı, Ziya Hurşit ile aralarında Birinci Meclis’teki muhalif İkinci Grup üyelerinin ve Cavit Bey gibi eski İttihatçıların bulunduğu bazı kişiler idam edilmiş, Suikast girişimiyle ilgileri olduğu iddiasıyla Kazım Karabekir Paşa, Ali Fuat Paşa ve Refet Paşa gibi Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın bazı önde gelen isimleri bir süre tutuklu kalmış, -çoğunun suçsuz bulunmasına karşın- yurt dışında bulunan Rauf Bey 10 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Diğer yandan, Türkiye’yi İngiltere ile karşı karşıya getiren Musul Sorunu Türkiye’nin istemediği şekilde çözümlenmiş, denetim altına alınmak istenen yabancı okullar nedeniyle başta Fransa olmak üzere uluslararası bir tepki ile karşılaşılmıştı.

Nutuk’ta, bağımsızlık politikasının, çağdaş ulus devletin ve cumhuriyetin temel ilkeleri, politikalarının ana hatları sık sık yinelenerek kapsamlı bir program oluşturulur. Tarihsel olayların belgesel anlatımının yanısıra, olaylar ve kişilerle ilgili yorumlar ve hesaplaşmalar da yer alır. Bağımsızlık, halka dayanma ilkesi ile çağdaşlaşma hedefi ön plana çıkan düşünsel öğelerdir. İleriye dönük pratik hedef de bu alandaki kazanımların korunmasıdır. İkinci bölümün sonundaki gençliğe sesleniş bununla ilgilidir. Nutuk’un bir özelliği de özetlenen konuların çok sayıda özgün belgeyle sunulmuş olmasıdır. Bu belgeler, ek bir cilt olarak asıl metni tamamlar. 1927’de eski Türkçeyle ilk basımı yapıldıktan sonra, ikinci basımı 1930’da Latin harfleriyle gerçekleştirilen Nutuk, 1950-1959 arasında Türk Devrim Tarihi Enstitüsü’nün çalışmaları ile 3 cilt halinde, sonraki yıllarda da Nutuk ve Söylev adları altında birçok kez yayımlanmıştır.

Bütün Türk çocukları için öğretici ve yol gösterici olmasını diliyoruz.

Aşağıdan okuyabilir ya da NUTUK’un PDF nüshasını indirebilirsiniz. Hemen açılmaz ise lütfen açılması için bekleyiniz!

 

İndirme linkini kullandığımız “turuz.com”a teşekkür ederiz.