İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRK KÜLTÜR TARİHİ-BAHAEDDİN ÖGEL PDF

Last Updated on 14/10/2024 by ahmet can ayışık

Bahaeddin Ögel, Orta Asya Türk tarihi ile ilgili Çin arşivlerine girerek ayrıntılı araştırmalar yapan sayılı tarihçilerdendir. Özellikle Türk kültür tarihi ve Türk mitolojisi için önemli çalışmaları sözkonusudur.  Çağdaş Türk lehçelerinin yanı sıra Almanca, İngilizce, Çince, Farsça, Rusça ve Moğolca dillerini bilen Ögel, “İslamiyet’ten Önceki Türk Kültür Tarihi” kitabında Türklerin mongoloid bir ırk olmadığını, çekik gözlülük özelliklerinin sonradan mongoloid ırklarla karıştıktan sonra oluştuğunu söyler. Bunları anlatırken Orta Asya’daki kurgan ve arkeolojik buluntulardan da faydalanır.

 

Bahaeddin Ögel’in Yaşamı

21 Nisan 1923 tarihinde, Elazığ’ın Çarşı mahallesinde doğdu. İlk ve orta okulu Elazığ’da, liseyi Malatya’da okudu. 1941 yılında girdiği Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü’nden mezun olduğu yıl Erzurum Lisesi’ne öğretmen olarak tayin edildi (1945). “Erzurum Anıtlarında Altay-Türk Sanatının İzleri” adlı ilk kitabıyla Ülkü mecmuasında yayımlanan “Erzurum Tavan İşleri” ve “Erzurum Evleri” adlı makalelerini burada kaleme aldı. IV. Türk Tarih Kongresi’ne sunduğu “İslâm’dan Önceki Türk Devletlerinde Timar Sistemi” başlıklı tebliğini beğenen M. Fuad Köprülü’nün aracılığı ile 4 Kasım 1947 tarihinde Ankara Hasanoğlan Köy Enstitüsü tarih öğretmenliğine tayin edildiyse de enstitünün bazı bölümlerinin kapatılması yüzünden kararnamesi dokuz gün sonra iptal edildi. Bunun üzerine görevinden istifa etti (17 Kasım 1947). Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nde Alman Sinolog W. Eberhard’ın danışmanlığında hazırladığı “Uygur Devleti’nin Kuruluşu” adlı doktora tezini tamamlamasının (1948) ardından mezun olduğu bölüme asistan tayin edildi (27 Ekim 1948). 1949 yılında “Genel Türk Tarihi” kürsüsüne asistan olarak atandı.

 İran’da dört ay kalarak araştırmalarda bulundu. Aynı yıl burs ile Almanya’ya gönderildi. “Liao Devrinden Önceki Kitanlar” başlıklı araştırma tezi ile 1957 yılında doçentliğe atandı. Alexander Von Humbold Vakfı bursundan faydalanarak 1959 yılında tekrar Almanya’ya gitti. 1961 yılında Tayvan Hükümeti’nden Taipei’deki National Cheng-chi Üniversitesi’nde misafir öğretim üyeliği daveti aldı, 1962-64 yılları arasında Tayvan’da görev yapmıştır. Dönüşte “Sino-Turcica” başlıklı eserini tez olarak sundu ve 1964 yılında profesör unvanı aldı.

Bahaeddin Ögel, 42 yıllık akademik yaşamını Ankara Üniversitesi‘nde geçirdi. Aralarında Millî Eğitim Bakanlığı, Türkiye Radyo Televizyon Kurumu, Türk Tarih Kurumu’nun da yer aldığı pek çok kurumda danışman, raportör, üye veya idareci olarak hizmet etti.

Ögel, kültür tarihi çalışmalarında Türk kültürünü zaman ve mekan açısından bütün derinlik ve genişliğiyle ele almış, bir bütün olarak gördüğü bu kültürün köklerinin Orta Asya’da, dallarının ise Avrasya’ya yayıldığını belirterek köklerle dallar arasındaki bağların ortaya konulması gerektiğini vurgulamıştır. Onun yaptığı bilimsel çalışmalarda Orta Asya, Selçuklu, Osmanlı ve Cumhuriyet çizgisini esas aldığı görülmektedir. Yirmi cilt halinde planlayıp ancak dokuz cildini tamamlayabildiği Türk Kültür Tarihine Giriş adlı eserinde Türkler’de köy ve şehir hayatını, ziraat ve yemek kültürünü, tuğ, bayrak, ordu, mehter, aile ve halk musikisi aletleri gibi konuları bütün ayrıntılarıyla inceleyen Ögel, Türk kültür tarihiyle ilgili araştırmaların XIX. yüzyılın sonlarında sinologlar, diğer yabancı tarihçiler ve filologlar tarafından başlatılmasını bir talihsizlik olarak nitelemiş, yabancı araştırmacıların Türk kültürünün özelliklerinden habersiz oldukları için tesbit ve değerlendirmelerinde hata yapabildiklerini, bu nedenle Türk tarihi araştırmalarının Türk bilim adamlarınca yapılmasının gerekliliğini her fırsatta dile getirmiştir.

Bahaeddin Ögel, Orta Asya Türk tarihi ile ilgili Çin arşivlerinden faydalanarak araştırmalar yapan sayılı tarihçilerdendi. Alanıyla ilgili 20 cilt kitap ve 120’den fazla makale yazdı. Almanya, İngiltere, İtalya, Danimarka, Macaristan, Avusturya, İran, Tayvan, Moğolistan, Türkmenistan, Tacikistan ve Azerbaycan gibi ülkelerde bilimsel çalışmalar yürüttü. 7 Mart 1989 günü akciğer kanseri sebebiyle hayatını kaybetti.

Ruhu şad olsun!

 

Eserleri

Erzurum Anıtlarında Altay-Türk Anıtlarının İzleri, Erzurum Halkevi Yayını, Erzurum 1947.

İslamiyet’ten Önceki Türk Kültür Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1962.

Uygurlar ve Uygur Tarihi (Ders Notları), Ankara 1962.

Sino-Turcica (Cengiz Han ve Çin’deki Hanedanın Türk Müşavirleri), 1964.

Hunlar, Göktürkler, Uygurlar (Ders Notları), Ankara 1968.

Türk Kültürünün Gelişme Çağları, İstanbul 1971.

Türk Mitolojisi, Altınordu Yayınları, 2019.

Türk Kültür Tarihine Giriş 1, Türkler’de Köy ve Şehir Hayatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1971.

Türk Kültür Tarihine Giriş 2, Türkler’de Ziraat Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1971.

Türk Kültür Tarihine Giriş 3, Türkler’de Ev Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

Türk Kültür Tarihine Giriş 4, Türkler’de Yemek Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

Türk Kültür Tarihine Giriş 5, Türkler’de Elbise ve Süslenme Kültürü, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara.

Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi 1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015.

Büyük Hun İmparatorluğu Tarihi 2, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2015.

XIII. yy. Sonlarına Kadar Türklerde Devlet Anlayışı, Başbakanlık Basımevi, Ankara 1971.

Türk Kültür Tarihine Giriş 6, Türkler’de Tuğ ve Bayrak, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1984.

Türk Kültür Tarihine Giriş 7, Türkler’de Ordu, Ordugâh ve Otağ-Devlet, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1984.

Türk Milli Bütünlüğü İçerisinde Doğu Anadolu, Ankara 1985.

Türk Kültür Tarihine Giriş 8, Türkler’de Devlet ve Ordu Mehteri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1987.

Türk Kültür Tarihine Giriş 9, Türk Halk Musikisi Aletler, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1986.

Türk Kültürünün Gelişme Çağları, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul 1988.

Türklerde Devlet Anlayışı, Ötüken Neşriyat, 2019.

 

Bahaeddin Ögel’in Türk Tarih Kurumu Yayınları 1984 baskısı “İslamiyetten Önce Türk Kültür Tarihi – Orta Asya kaynak ve Buluntularına Göre” yapıtının PDF’si aşağıdadır.

 

Aşağıdaki PDF dosyanın görüntülenmesi internet hızınıza bağlı olarak biraz zaman alabilir. Lütfen bekleyin!